Het consultatiebureau en het Voedingscentrum zijn duidelijk: als je baby 1 jaar oud is ‘moet’ je overgaan op koemelk. Natuurlijk is moedermelk het allerbest voor je baby en als je in staat bent om en ter wille dat te geven is dat het beste, maar opvolgmelk is ‘uit den boze’. Ik leg je uit waarop we onze keus voor opvolgmelk of koemelk vanaf 1 jaar op gebaseerd hebben.
Lees: Tips om je dreumes of peuter te laten eten
Contents
De keus voor opvolgmelk of koemelk vanaf 1 jaar is lastig
Ok, we ‘moeten’ kiezen voor koemelk, maar waarom dan? De ‘gewone’ redenen tegen kunstvoeding gelden ook hier:
- Prijs: welke opvolgmelk je ook neemt, en welke koemelk, de kunstvoeding blijft duurder
- Milieu: door alle bewerkingsprocessen heeft kunstvoeding een veel hogere carbon footprint dan koemelk
Ik heb er geen bronnen bijgezet, heel onwetenschappelijk, maar volgens mij zijn deze twee redenen algemeen geaccepteerd. Ik denk echter niet dat het de voornaamste redenen zijn van het consultatiebureau en Voedingscentrum om opvolgmelk af te raden. Ik heb het vermoeden dat ze bang zijn dat kinderen overgewicht krijgen, maar heb dit nergens zwart op wit kunnen vinden. Ook denk ik dat opvolgmelk zoeter is dan gewone koemelk en willen ze voorkomen dat kinderen gewend raken aan de zoete smaak. Ook dit heb ik nergens kunnen vinden, het is dus alleen een vermoeden!
Ik heb deze vermoedens omdat het Voedingscentrum, en met hen het consultatiebureau sowieso panisch doen over overgewicht. Ze slaan misschien zelfs een beetje door, maar dat is mijn persoonlijke mening hoor! Laten we in elk geval eens kijken of dat terecht is als we het over de keus voor opvolgmelk of koemelk hebben.
Lees: Het verschil tussen flesvoeding nummer 1, 2, 3, 4, 5 en 6
Voedingswaarde
Ik heb de uitgebreide voedingswaarde per 100 g van halfvolle koemelk en twee merken opvolgmelk vanaf 1 jaar op een rijtje gezet. Ieder merk heeft weer zijn eigen voedingswaarde, als je die van een ander merk wil weten raad ik je daarom aan op de verpakking te kijken.
Omdat het zo’n uitgebreide lijst is heb ik er drie tabellen van gemaakt. Klik op de voedingsstof in de tabel voor een link naar de uitleg van het Voedingscentrum.
Macronutriënten
| Macronutriënt | Halfvolle koemelk
(bron) |
Nutrilon
(bron) |
Kruidvat
(bron) |
| Energie (kJ) | 192 | 275 | 285 |
| Energie (kcal) | 46 | 65 | 68 |
| Vet (g) | 1,5 | 2,6 | 2,8 |
| – v.v.* (g) | 1,0 | 0,6 | 1,2 |
| – e.o.v.** (g) | 0,3 | 1,4 | 1,2 |
| – m.o.v.*** (g) | 0,0 | 0,4 | 0,44 |
| Koolhydraten (g) | 4,6 | 8,5 | 8,9 |
| – suiker (g) | 4,6 | 6,7 | 6,5 |
| – glucose (g) | 0,0 | 0,5? | 0,3 |
| – lactose (g) | 4,6 | 6,2 | 6,2 |
| – voedingsvezel (g) | 0,0 | 0,8 | 0,6 |
| Eiwitten (g) | 3,4 | 1,5 | 1,5 |
| Zout (g) | ? | 0,07 | 0,06 |
* verzadigd vet
** enkelvoudig onverzadigd vet
*** meervoudig onverzadigd vet
Verschil tussen opvolgmelk en koemelk
- Er zit meer vet in opvolgmelk
- Er zit meer suiker in opvolgmelk
- En daarom zit er meer energie in opvolgmelk
- Verder zitten in koemelk geen voedingsvezels
Ai. Mijn vermoeden klopt… Ik hoor en lees best vaak dat baby’s van een jaar moeite hebben om over te stappen naar koemelk. Kunstvoeding, flesvoeding, borstvoeding, het is allemaal vrij zoet, koemelk niet. Opvolgmelk vanaf 12 maanden lusten baby’s echter wél. Nou dat kan kloppen dus, die is veel zoeter.
In koemelk zitten echter geen voedingsvezels, in opvolgmelk wel. Voedingsvezels zijn goed voor de gezondheid, maar als je je dreumes gewoon gezond voedsel geeft zal deze via de gewone voeding al genoeg voedingsvezels binnen krijgen.
Vitamines
| Vitamine | Halfvolle koemelk | Nutrilon | Kruidvat |
| Vit. A (Retinol) (mcg) | 17 | 68 | 66 |
| Vit. B1 (Thiamine) (mg) | 30 | 40 | 60 |
| Vit. B2 (Riboflavine) (mcg) | 180 | 230 | 130 |
| Vit. B3 (Niacine) (mcg) | ? | 200 | 570 |
| Vit B5 (Pantotheenzuur) (mcg) | ? | 580 | 350 |
| Vit. B6 (mcg) | 35 | 60 | 50 |
| Vit. B11 (Foliumzuur) (mcg) | 6,4 | 12 | 13 |
| Vit. B12 (mcg) | 0,45 | 0,40 | 0,17 |
| Vit. C (mg) | 1 | 15 | 15 |
| Vit. D (mcg) | 0,0 | 3,1 | 1,7 |
| Vit. E (mg) | 0,0 | 1,1 | 1,2 |
| Vit. K (mcg) | 0,7 | 5,1 | 5,2 |
Verschil tussen opvolgmelk en koemelk
Het is duidelijk dat er aan opvolgmelk extra vitamines zijn toegevoegd. Als je je dreumes echter gezond te eten geeft (en de geadviseerde vit. D druppeltjes) zijn deze voedingsstoffen niet nodig.
Mineralen en spoorelementen
| Mineraal of spoorelement | Halfvolle koemelk | Nutrilon | Kruidvat |
| Calcium (mg) | 122 | 120 | 61 |
| IJzer (mg) | 0,0 | 1,2 | 1,2 |
| Kalium (mg) | 162 | 150 | 78 |
| Chloride (mg) | ? | 51 | 48 |
| Fosfor (mg) | 102 | 96 | 37 |
| Zink (mg) | 0,41 | 0,9 | 0,93 |
| Koper (mg) | 0,0 | ? | 0,05 |
| Mangaan (mg) | ? | ? | 0,01 |
| Seleen (mcg) | 1 | ? | 1,6 |
| Jodium (mcg) | 7,0 | 20 | 14 |
| Magnesium (mg) | 12 | 10 | 5,8 |
| Natrium (mg) | 39 | 26 | 22 |
Verschil tussen opvolgmelk en koemelk
Hier geldt eigenlijk hetzelfe als bij de vitamines, aan opvolgmelk zijn extra mineralen en spoorelementen toegevoegd. En als je je dreumes echter gezond te eten geeft zijn deze voedingsstoffen niet nodig.
Voor de volledigheid: gedetailleerde vetzuursamenstelling
Naast de toegevoegde vitamines en mineralen gebruiken de fabrikanten van opvolgmelk nog een ander aspect als selling point: extra ‘essentiële’ vetzuren. Daarom heb ik deze ook even op een rijtje gezet. Ook hier kun je op de voedingsstof klikken voor uitleg op de website van het Voedingscentrum.
Aan elke soort opvolgmelk zijn verder nog extra stoffen toegevoegd, die goed kunnen zijn voor de gezondheid. Dit is echter niet bewezen, ik kan niet zomaar opzoeken hoeveel van die stoffen in koemelk zit en bovendien zijn aan alle merken opvolgmelk andere stoffen toegevoegd. Ik kies er daarom voor om geen vergelijking te maken op basis van deze stoffen.
| Extra Vetzuur | Halfvolle koemelk | Nutrilon | Kruidvat |
| linolzuur (mg) | 1,4 | 356 | 368 |
| alfa-linoleenzuur (mg) | 0,5 | 63 | 51 |
| docosahexaeenzuur (mg) | 0,0 | 12 | 12 |
| arachidonzuur (mg) | 0,1 | ? | 1 |
Verschil tussen opvolgmelk en koemelk
Hier geldt weer hetzelfde, aan opvolgmelk zijn extra vetzuren toegevoegd, maar als je je dreumes gezond te eten geeft zijn deze niet nodig.
Conclusie: meer vet, suiker en energie in opvolgmelk. Wat zijn de gevolgen?
Het advies is om je baby vanaf 1 jaar (slechts) 350 ml te geven. Wat betekent het dan als je je dreumes een jaar lang iedere dag 350 ml opvolgmelk geeft in plaats van koemelk? Om antwoord te geven op die vraag zet ik de totale hoeveelheid macronutriënten van koemelk en opvolgmelk op een rij. Het gaat hier dus om de totale hoeveelheid in een jaar, 365 x 350 ml. Omdat ik de hoeveelheid zout in koemelk niet kon vinden heb ik in plaats daarvan natrium genomen. Je kunt deze tabel hier bekijken.
Hieronder heb ik de belangrijkste verschillen op een rijtje gezet. Wat krijgt je kindje meer binnen en wat minder? (Pas op, omdat het op jaarbasis om zulke grote hoeveelheden gaat staan er in de tabel kilo’s voor de macronutriënten en grammen voor het natrium!)
| Voedingsstof | Verschil met koemelk | |
| Nutrilon | Kruidvat | |
| Energie (kcal) | 24.273 | 28.105 |
| Vet (kg) | 1,4 | 1,7 |
| Koolhydraten (kg) | 5,0 | 5,5 |
| – suiker (kg) | 2,7 | 2,4 |
| – voedingsvezel (kg) | 1,0 | 0,8 |
| Eiwitten (kg) | -2,4 | -2,4 |
| Natrium (g) | -16,6 | -21,7 |
Er zitten dus ook positieve punten aan opvolgmelk: minder natrium en juist wel voedingsvezels. maar wegen deze op tegen de negatieve?
Je dreumes krijgt door een jaar lang opvolgmelk extra binnen:
- Rond de 25.000 kcal
- Ongeveer 1,5 kilo vet
- Ongeveer 2,5 kilo suiker
Als je kindje dit allemaal om zou zetten in lichaamsvet zou dit neerkomen op 2,7 tot 3,1 kg!
Dat bedoelen ze dus bij het consultatiebureau en het Voedingscentrum… En als je het zo bekijkt klinkt het er afschrikwekkend. In de praktijk zal je kindje waarschijnlijk, omdat er meer energie in de melkvoeding zit, minder gewoon vast voedsel eten. Dat zou een probleem kunnen zijn, dan krijgt het namelijk minder vitamines en dergelijke binnen, maar die zijn dan weer toegevoegd aan opvolgmelk.
Toch blijft het risico op overgewicht door ‘sluip’-calorieën hoger dan wanneer je je dreumes koemelk geeft. Ook is opvolgmelk zoeter (en daardoor lekkerder?) en daardoor zou je kindje aan een zoete smaak kunnen wennen. Later kan dat problemen opleveren, omdat er meestal meer calorieën in zoet eten en drinken zit. Dat betekent helaas een hogere kans op overgewicht in de toekomst.
Conclusie: opvolgmelk of koemelk vanaf 1 jaar?
Het is een persoonlijke keus, dat hele ‘moeten’ dat aan de adviezen van het consultatiebureau en het Voedingscentrum vast zit gaan mijn nekharen van overeind staan. Ze zeggen natuurlijk lang niet altijd letterlijk ‘moeten’ of ‘mag niet’, maar vaak komt het er wel op neer. Vooral als ze, zoals in dit geval, hun advies niet onderbouwen. Als je de feiten op een rijtje zet blijkt in dit geval echter dat ze wel gelijk hebben, vind ik. Het blijft natuurlijk een persoonlijke voorkeur, opvolgmelk of koemelk, maar de tegenargumenten zijn volgens mij duidelijk.
Mijn vriend en ik (heb ik eigenlijk wel met hem overlegd?) zijn van plan om als Jim 1 jaar is tussen de middag een klein bekertje koemelk te geven, bij de broodmaaltijd. Dat nemen wij ook, lekker Hollands! ’s Ochtends en ’s avonds blijf ik daarnaast borstvoeding geven, zolang als dat duurt. Zodra Jim of ík daar genoeg van krijgen zullen we ook dat afbouwen en die melk vervangen voor koemelk.
Hou je wel van dergelijke eerlijke artikelen over babyvoeding? Volg ‘alweer een nieuwe moeder’ dan op Facebook, Instagram, Twitter, Pinterest en/of Bloglovin’.
Interessant? Misschien vind je deze artikelen dan ook interessant om te lezen:
- Het pyjamapapje, doen we het wel of niet?
- Alternatieven voor het pyjamapapje
- 5 makkelijke babysnacks
- Smeerkaas als broodbeleg voor je baby?
- Hoeveel suiker zit er in een flesje limonade?
- 10 dingen over borstvoeding die ik niet bedacht had voor ik er mee begon
- Hoe denkt papa nou over die borstvoeding
- Baby dagmenu met 10 maanden
- Baby dagmenu met 8 maanden
- Baby dagmenu met 7 maanden
- Baby dagmenu met 5 maanden
- Is kokosolie nou goed of slecht voor je?
- Je kan een hoop doen met een kabocha pompoen
18 reacties
Hele interessante informatie, dankjwel! Het roept echter wel bij mij meteen vragen op over een vergelijking met de voedingswaarde van borstvoeding. Heb je daar toevallig ook informatie over gevonden? Is borstvoeding wellicht net zo zoet en vet als kunstvoeding? Zo ja, dan zou ik toch geneigd zijn om kunstvoeding te geven tot het kind 2 jaar is, als het geen borstvoeding krijgt. De WHO adviseert ten slotte borstvoeding tot ten minste 2 jaar als dat mogelijk is… Dus wellicht is kunstvoeding dan toch het meest vergelijkbare alternatief?
Nuttige blog dit, maar helaas klopt er geen hout van de vergelijking… Je hebt voor koemelk de voedingswaarde per 100g genomen, maar voor de kunstvoeding de waarde per 100ml. Dat is een gigantisch verschil. Energie per 100g kunstvoeding van Nutrilon is bijv 437 kcal en niet 65. Dat is dus bijna 10x zoveel (!) als in koemelk. En aan de andere kant: eiwitten per 100g Nutrilon komen neer op 10.1g, ong. 3x zo veel als in koemelk. Eigenlijk zou je de hele blog dus opnieuw moeten doen om een goed geïnformeerd antwoord te krijgen. Ik denk dat dat antwoord nog steeds hetzelfde zou zijn hoor, want wat calorieën betreft (en dus evt. gewichtstoename van je kind) is het nog veel extremer dan je dacht.
Lieve schat, jij neemt de voedingswaarde voor onaangemaakte poeder. 1 ml aangemaakte (opvolg)melk is hetzelfde als 1 g (opvolg)melk. Wat jij zegt over de kcal in opvolgmelk is achterlijk. Als dat waar zou zijn zou het nooit toegelaten zijn op de markt.
En na de eerst jaar volle koemelk of halfvol??
Wat je zelf prettig vindt, denk ik. Al raadt het Voedingscentrum halfvolle producten aan, het schijnt dat zulke jonge kindjes vet nodig hebben, dus als je volle melk wil geven is dat ook goed. Wij geven halfvolle, omdat we die al in huis hebben voor onszelf 🙂
Wij hebben besloten al vanaf 7 maand halfvolle melk te geven. Ze wilde de opvolgmelk niet meer drinken, elke keer weer half lege flessen wegspoelen. Halfvolle melk vind ze heerlijk. Nu 9,5 maand en geen klachten.
Ik ben zonder er veel over na te denken volle koemelk met wat water gaan geven na een jaar. Vond het anders te vet maar is zoeter dan halfvolle koemelk. Waren ze op het CB niet helemaal over te spreken. Maar wel wordt er gezegd: ‘na een jaar mag je kind alles eten’. Gezien deze tabellen wat mij betreft beste keus geweest. Al dat extra geld uitgeven voor zogenoemde betere producten.
Ik las ik een Belgische onderzoek dat opvolgmelk beter is dan gewone koemelk vanwege de samenstelling. Koemelk zou juist niet goed zijn (met name als je uitgaat van 350 ml per dag). Ik heb mijn dochter ruim drie jaar alleen maar opvolgmelk gegeven. Ze weegt normaal dus vvolgens mij kun je het prima alternatief
Ik heb nooit opvolgmelk gebruikt eigenlijk. Ik gaf borstvoeding en daarna halfvolle melk. Je hebt het heel uitgebreid opgeschreven, bedankt! Een heel informatieve post vind ik.
Wij hebben bewust voor gekozen om wel opvolgmelk te geven juist om de extra calorieen. Mijn dochter van ruim twee weegt namelijk maar rond de 11 kilo. Ze kan het goed gebruiken. Ze eet overigens ook heel goed. Consultatiebureau vind het ook een goed plan bij haar.
Dus bij sommige kinderen is het wel een goed alternatief
Hier eigenlijk niet precies rond 1 jaar over gegaan, gewoon toen het goed voelde. En eerlijk gezegd heb ik er helemaal geen onderzoek naar gedaan, dus ik heb weer genoeg geleerd van je artikel!
Ik wissel af tussen koemelk, opvolgmelk en soya. Maar zij drinkt nog zeker 450 mell per dag soms meer. Ze eet ook goed, en is nog steeds lichter dan gemiddeld. De oudste had hetzelfde tot ruim 3 jaar. Is ook nog steeds een sprietje. Maar mijn kindjes zijn wel allebei mega mega actief. Dat scheelt ook.
hier hezelfde, ze eet en drinkt als een paar en weegt nog geen 7 kilo met 9,5 maand. Maar super vrolijk en actief.
Pfffff jeetje mina wat ingewikkeld allemaal. Het is tegenwoordig wel heel moeilijk om te beslissen wat nou goed is en wat niet!!
Sojamelk verstoort de hormoonhuishouding en rijstmelk bevat veel arsenicum.
Ik ga voor afwisseling tussen amandelmelk, kokosmelk, havermelk en geitenmelk. Met af en toe volle koemelk en misschien nog n tijdje een flesje kv voor het slapen gaan.
Wow, dit vind ik interessant om te lezen! Liam krijgt ook opvolgmelk voor dreumessen, maar wat een calorische inname! Ik ga hier nog eens even goed voor zitten. Bedankt! Fijne info in een fijne blog!
Er zijn nog meer keuzes. Er zijn behoorlijk wat onderzoeken die de gezondheid van koemelk sowieso in twijfel trekken.
Het is tegenwoordig niet meer te doen om te kiezen voor ‘gezond’ want wat is er nou nog echt gezond en goed voor je kind?
Ja he? We ‘weten’ veels te veel en ook eigenlijk veels te weinig. En ik denk dat het zeker een goed idee is om de vergelijking ook eens te maken tussen koemelk, geitenmelk en paardenmelk, en koemelk, sojamelk, rijstmelk en amandelmelk. Of heb je nog aanvullingen?